ΘΕΑΤΡΟ...ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΡΕΣ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ-ΜΕΡΟΣ 2 - ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ

Οι πρώτες μέρες στο νηπιαγωγείο αποτελούν μέρες προσαρμογής για παιδιά, γονείς και νηπιαγωγούς. Ειδικότερα για τα παιδιά είναι απαραίτητο ένα χρονικό διάστημα προκειμένου να γνωριστούν μεταξύ τους και με τους εκπαιδευτικούς, να εξερευνήσουν το νέο τους χώρο και να ενταχθούν ομαλά στο καθημερινό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου. Σε αυτό το 2ο μέρος προτείνονται κάποιες απλές θεατρο-παιδαγωγικές δραστηριότητες, με σκοπό να διευκολύνουν τη διαδικασία προσαρμογής.

•     Παιχνίδια γνωριμίας με το χώρο
•     Παιχνίδια γνωριμίας με τους βασικούς κανόνες

Ωστόσο, η ταξινόμηση αυτή δεν είναι απόλυτη, καθώς κάποια παιχνίδια ταιριάζουν σε περισσότερες από μία κατηγορίες.

Παιχνίδια γνωριμίας με το χώρο

Τα παιχνίδια αυτής της κατηγορίας βοηθούν τα παιδιά να ανακαλύψουν και να οικειοποιηθούν το νέο χώρο στον οποίο βρίσκονται. Πολλά από αυτά μπορούν να παιχτούν και μέσα στην τάξη, αλλά και έξω στην αυλή, για να δώσουμε στα παιδιά την ευκαιρία να εξερευνήσουν και τον εσωτερικό αλλά και τον εξωτερικό χώρο του νηπιαγωγείου. Στόχος μας είναι να μπορούν να κινηθούν με άνεση τα παιδιά στο χώρο, να μπορούν να κατονομάσουν διάφορα μέρη του και να συνειδητοποιήσουν την ταυτόχρονη κίνηση των υπόλοιπων παιδιών στο χώρο, έτσι ώστε να αποφεύγουμε μικροατυχήματα.

Κινούμαι στο χώρο / Βήματα
Αρχικά δίνουμε τη δυνατότητα στα παιδιά να περπατήσουν σε όλο το διαθέσιμο χώρο (της τάξης ή της αυλής) με όποιο τρόπο θέλουν, μόνα ή με παρέα, με μουσική ή χωρίς. Σταδιακά δίνουμε περισσότερες οδηγίες, όπως το να περπατήσουν προς όλες τις κατευθύνσεις, να διανύσουν μια απόσταση με βήματα γίγαντα/ νάνου/ βάτραχου κ.τ.λ., να κινηθούν στο χώρο αργά ή γρήγορα ανάλογα (ή και αντίστροφα) με την ένταση της μουσικής, να περάσουν πάνω από φανταστικά εμπόδια στο χτύπημα του ταμπουρίνου, να γίνουν «αγάλματα» στο «στοπ» κ.ά. Επίσης, μπορούν κάθε φορά που συναντούν εμπόδιο (άνθρωπο ή έπιπλο) να αλλάζουν κατεύθυνση.
Σε άλλη παραλλαγή του παιχνιδιού, μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να περπατήσουν στο χώρο και στο «στοπ» να μαζευτούν σε ομάδες των 3 ή 4 ή 5 ατόμων, ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών. Επιπλέον, σε μικρές ομάδες και με προσοχή μπορούμε να παίξουμε και με έννοιες χώρου, π.χ. κινούμαστε κάτω από τα τραπέζια, πάνω στις καρέκλες, πίσω από το καβαλέτο, μέσα στα στεφάνια κ.ά. Αν θέλουμε να κάνουμε μια επανάληψη στα ονόματα μπορούμε να παίξουμε τις «χειραψίες». Κινούμαστε ελεύθερα στο χώρο και κάθε φορά που συναντάμε κάποιον του δίνουμε το χέρι και του λέμε «καλημέρα» προσφωνώντας τον με το όνομά του. Γενικότερα πάντως στόχος όλων αυτών των δραστηριοτήτων είναι τα παιδιά να καλύψουν όλο το διαθέσιμο χώρο και να αρχίσουν να τον γνωρίζουν.

Έλα στη θέση μου
Στο παιχνίδι αυτό τα παιδιά παρατηρούν το χώρο, αλλά και την στάση και θέση άλλων σωμάτων στο χώρο.Αρχίζουν να περπατάνε ελεύθερα και στο "στοπ" μένουν ακίνητα. Τότε λέμε το όνομα ενός παιδιού, το οποίο θα πρέπει να διαλέξει ένα από τα "αγάλματα" που του αρέσει, να σταθεί δίπλα του και να το μιμηθεί. Μετά το παιχνίδι αρχίζει πάλι από την αρχή. Διαφορετικά το παιδί – «άγαλμα» που επιλέχθηκε «ζωντανεύει» και με τη σειρά του επιλέγει άλλο «άγαλμα» για να πάρει τη θέση του, έως ότου όλα τα παιδιά αλλάξουν θέση.

Καλά ξεμπερδέματα!
Τα παιδιά περπατάνε ελεύθερα στο χώρο. Με το«στοπ» το κάθε παιδί πιάνει το χέρι του διπλανού του κι έτσι όλα μαζί σχηματίζουν ένα «κουβάρι».Στη συνέχεια προσπαθούν να ξεμπερδευτούν χωρίς όμως να αφήσουν τα χέρια τους. Συνειδητοποιούν το χώρο που καταλαμβάνουν (μικρότερο όταν είναι κουβάρι, μεγαλύτερο όταν ξεμπερδεύονται) και το χώρο που υπάρχει ανάμεσα στο δικό τους σώμα και των άλλων.

Οδήγησέ με!
Επιλέγονται δύο παιδιά, ένα που θα κάνει τη διαδρομή και το δεύτερο που θα είναι ο οδηγός του. Τα υπόλοιπα παιδιά μπαίνουν ως «εμπόδια» στο χώρο. Ο οδηγός αναλαμβάνει να καθοδηγήσει το πρώτο παιδί να κάνει με κλειστά μάτια μια διαδρομή ανάμεσα από τα εμπόδια μέχρι ένα καθορισμένο σημείο τερματισμού. Αρχικά η καθοδόγηση μπορεί να γίνεται με τον οδηγό να είναι πίσω από το παιδί και να το σπρώχνει απαλά στην πλάτη. Όσο η ομάδα δένεται περισσότερο και τα παιδιά εξοικειώνονται με τον λόγο, μπορούν να δίνονται προφορικές οδηγίες (π.χ. κάνε 3 βήματα μπροστά, στρίψε δεξιά, κ.τ.λ.).

Ο ξυλοκόπος  ή το δάσος
Η βασική οδηγία που δίνεται εδώ είναι ότι πρέπει να καλυφθεί ολόκληρος ο χώρος παιχνιδιού (π.χ. η παρεούλα ή ένα οριοθετημένο τμήμα της αυλής), χωρίς να μείνουν κενά σημεία. Επιλέγεται ένα παιδί στο ρόλο του ξυλοκόπου και όλα τα υπόλοιπα παίρνουν το ρόλο των δέντρων. Ο ξυλοκόπος πρέπει να τοποθετήσει όλα τα δέντρα έτσι ώστε να μην αφήσει κανένα ξέφωτο στο δάσος του. Ωστόσο τα δέντρα έχουν δικαίωμα να αλλάξουν θέση, αν θεωρήσουν ότι δεν έχει κάνει σωστή δουλειά ο ξυλοκόπος. Στο τέλος όλη η ομάδα ελέγχει το αποτέλεσμα (βέβαια σε αυτό μπορεί να βοηθήσει πολύ η χρήση φωτογραφικής μηχανής).

Βόμβα και ασπίδες
Αυτό το παιχνίδι προχωράει σε ένα επίπεδο παραπάνω την αντίληψη των παιδιών σχετικά με το χώρο και την κίνηση σωμάτων στο χώρο. Επίσης, μας δίνει την ευκαιρία να προσεγγίσουμε τις έννοιες του «μακριά», «κοντά» και «ανάμεσα». Κάθε παιδί διαλέγει μυστικά ένα άλλο παιδί που θα είναι η ασπίδα του.Μόλις αρχίσει η μουσική τα παιδιά αρχίζουν να περπατάνε σε όλο το χώρο προσπαθώντας να βρίσκεται το καθένα κοντά στην ασπίδα του. Με το σταμάτημα της μουσικής ο/η εκπαιδευτικός ρίχνει μια ελαφριά μπάλα στο χώρο φωνάζοντας «βόμβα». Το κάθε παιδί για να σωθεί προσπαθεί να πάει μακριά από τη βόμβα βάζοντας την ασπίδα του ανάμεσα στο ίδιο και τη βόμβα. Στο τέλος το κάθε παιδί κατονομάζει το παιδί που πιστεύει ότι το είχε για ασπίδα. Αν και φαίνεται λίγο δύσκολο στην αρχή και ενδεχομένως να χρειαστεί να εξηγήσουμε τις οδηγίες αρκετές φορές, είναι πολύ διασκεδαστικό καθώς το κάθε παιδί δε μπορεί να ξέρει ποιος το έχει επιλέξει για ασπίδα (π.χ. ο Α΄έχει για ασπίδα τον Β΄, ο Β΄ έχει τον Γ΄και ο Γ΄αλλά και ο Δ΄έχουν για ασπίδα τον Α΄. Στο τέλος τρέχουν όλοι να καλυφθούν προσπαθώντας να κρυφτούν πίσω από την ασπίδα τους).

Σύνθεση αγαλμάτων
Με αυτό το παιχνίδι τα παιδιά συνειδητοποιούν την έννοια του χώρου όχι μόνο ως αυτού που τα περιβάλλει, αλλά και ως του χώρου που υπάρχει ανάμεσά τους (π.χ. κάτω από τα χέρια τους, ανάμεσα στα πόδια τους κ.τ.λ.). Επίσης, εξασκούν σε μεγάλο βαθμό τις κινητικές τους δεξιότητες και την ισορροπία τους. Χωρίζουμε τα παιδιά σε 2-3 μεγάλες ομάδες (τουλάχιστο των 7-8 ατόμων). Η πρώτη ομάδα σχηματίζει μία σύνθεση στο χώρο με τον όρο κάθε παιδί να αγγίζει τουλάχιστο ένα παιδί της ομάδας του (π.χ. πόδι-χέρι, αγκώνας-πλάτη, χέρι-κεφάλι). Όταν είναι έτοιμη η πρώτη ομάδα, τα παιδιά μένουν ακίνητα για να μη χαλάσει η σύνθεσή τους. Τότε μπαίνει η δεύτερη ομάδα και προσπαθεί να καλύψει όλα τα κενά που έχουν μείνει, με τον ίδιο πάντα όρο: κάθε παιδί να αγγίζει τουλάχιστο ένα ακόμη παιδί της ομάδας του. Όταν είναι έτοιμη η δεύτερη ομάδα, τα παιδιά της πρώτης προσεχτικά φεύγουν και παρατηρούν τη σύνθεση της δεύτερης. Αν υπάρχει τρίτη ομάδα, παίζει στη συνέχεια, αλλιώς ξαναρχίζει η πρώτη. Αν θέλουν τα παιδιά μπορούν να βρίσκουν και τίτλους για τις συνθέσεις τους.

Ο κρυμμένος θησαυρός των γωνιών
Το κλασικό παιχνίδι του κρυμμένου θησαυρού, μόνο που αντί για αντικείμενα τα παιδιά ένα-ένα ή σε πολύ μικρές ομάδες ψάχνουν να βρουν τις «γωνιές» της τάξης με τη βοήθεια φωτογραφιών ή γρίφων ή παντομίμας. Αρχικά μπορούμε να τους δώσουμε φωτογραφίες ή εικόνες που δείχνουν διάφορες γωνιές (π.χ. οικοδομικό υλικό, βιβλιοθήκη, εικαστικά κ.ά.) για να τις εντοπίσουν στην τάξη. Σε επόμενη φάση, τους ζητάμε να τις εντοπίσουν με τη βοήθεια γρίφων (π.χ. «Είμαι πολύ δημιουργική γωνιά, σε μένα θα φτιάξεις πύργους, σπίτια, γέφυρες και ό,τι άλλο σκεφτείς. Ποια γωνιά είμαι;»). Αργότερα, αφού έχουν δοκιμάσει τις γωνιές κι έχουμε συζητήσει για τη χρήση τους, μπορεί μια ομάδα παιδιών να δείχνουν με παντομίμα ή με «παγωμένη εικόνα» τι κάνουν σε μια γωνιά και τα υπόλοιπα παιδιά να μαντεύουν ποια γωνιά είναι (π.χ. δείχνουν ότι ζωγραφίζουν ή ότι διαβάζουν ή ότι παίζουν μουσική κ.τ.λ.). Με αυτό τον τρόπο συνειδητοποιούν καλύτερα το χώρο τους και οικειοποιούνται τη χρήση των διάφορων μερών του. Φυσικά εκτός από γωνιές μπορούμε να εντάξουμε στο παιχνίδι κι άλλα μέρη του σχολικού χώρου (π.χ. κουζίνα, γραφείο, τουαλέτες, αυλή).

Παιχνίδια γνωριμίας με τους βασικούς κανόνες

Οι παρακάτω δραστηριότητες βοηθούν τα παιδιά να προσεγγίσουν βιωματικά το νόημα κάποιων από τους πιο βασικούς κανόνες συμπεριφοράς στο νηπιαγωγείο. Εστιάζουν σε απλούς κανόνες που είναι χρήσιμοι για την εύρυθμη λειτουργία του προγράμματος, όπως π.χ. «περιμένω τη σειρά μου», «δε μιλάμε όλοι μαζί», «συνεργαζόμαστε».

Το κύμα (περιμένω τη σειρά μου)
 Αν και φαινομενικά είναι μια απλή άσκηση, μπορεί να δυσκολέψει ιδιαίτερα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, καθώς απαιτεί υπομονή (να περιμένεις τη σειρά σου) και καλή αίσθηση του ρυθμού. Σε μικρές ομάδες (μέχρι 5 ατόμων) τα παιδιά στέκονται το ένα δίπλα στο άλλο. Το πρώτο σηκώνει ψηλά τα χέρια του και μετά τα κατεβάζει. Μόλις ολοκληρώσει την κίνηση, αρχίζει το δεύτερο παιδί κ.ο.κ. Βασικός όρος είναι να μην κάνουν την κίνηση δύο ή περισσότερα παιδιά ταυτόχρονα. Σε επόμενο στάδιο μπορούμε να δυσκολέψουμε τις κινήσεις (π.χ. κάθονται οκλαδόν κι ένα-ένα παιδί με τη σειρά σηκώνεται, κάνει μια στροφή γύρω από τον εαυτό του και ξανακάθεται). Με παρόμοιο τρόπο μπορούμε να δουλέψουμε και λεκτικά (π.χ. λέμε τις μέρες της εβδομάδας ή τους αριθμούς 1-10, λέγοντας από μια λέξη ο καθένας, χωρίς να μιλάνε δύο παιδιά μαζί).

Δεν σε ακούω! (δε μιλάμε όλοι μαζί)
Δυο παιδιά στέκονται σε δύο απομακρυσμένα σημεία της τάξης και  αναλαμβάνουν να «παίξουν» μια απλή στιχομυθία, π.χ.Α: Γειά σου! –Β: Γειά σου! –Α:Πώς σε λένε;-Β:λέει το όνομά του.Τα υπόλοιπαπαιδιά στέκονται ανάμεσα στους δύο και μιλάνε όλα μαζί. Παρατηρούμε  πόσο δύσκολο είναι για τα δύο παιδιά να καταφέρουν να συννενοηθούν. Για να έχει περισσότερο ενδιαφέρον, μπορούμε να τους ζητήσουμε να πουν όχι το όνομά τους αλλά κάτι άλλο που το πρώτο παιδί θα ήθελε να μάθει για το δεύτερο (π.χ. τον αγαπημένο του ήρωα ή το αγαπημένο του παιχνίδι που έχει στο σπίτι).

 

 

 

 

Οι σιαμαίοι (συνεργαζόμαστε)
Τα παιδιά χωρίζονται σε ζεύγη και περπατάνε σαν να είναι σιαμαία επιλέγοντας τα ίδια σε ποιο μέρος του σώματος θέλουν να είναι "κολλημένα" (π.χ. στους ώμους, στο μέτωπο, στις φτέρνες, στους αγκώνες, στα γόνατα, στην πλάτη, κ.τ.λ.).Στόχος τους είναι να συνεργαστούν για να καταφέρουν να διανύσουν μια συγκεκριμένη απόσταση.
Περνά, περνά...(συνεργαζόμαστε)
Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο. Τους δίνουμε ένα αντικείμενο (π.χ. μπάλα, αρκουδάκι, μαρκαδόρο, κ.τ.λ.) το οποίο θα πρέπει να το δώσουν ο ένας στον άλλο χρησιμοποιώντας μόνο το μέρος του σώματος που θα τους έχουμε πει (π.χ. αγκώνες, ώμοι και σαγόνι, γόνατα, κ.τ.λ.).Ο στόχος του παιχνιδιού είναι να καταφέρει όλη η ομάδα να συνεργαστεί και να κάνει τουλάχιστο ένα γύρο χωρίς να πέσει το αντικείμενο.

Καλή διασκέδαση!

Στο KindyKids.gr θα βρείτε επίσης:

ΘΕΑΤΡΟ...ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΡΕΣ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ-ΜΕΡΟΣ 1 - ΓΝΩΡΙΖΟΜΑΣΤΕ ΜΕΤΑΞΥ ΜΑΣ

Σημείωση: Τα περισσότερα από τα παραπάνω παιχνίδια έχουν χρησιμοποιηθεί σε τάξεις νηπιαγωγείου. Αν και σε μερικά έχουν γίνει τροποποιήσεις, το βασικό υλικό αντλήθηκε από τις εξής πηγές:
•    Αυδή, Α., Χατζηγεωργίου, Μ., (2007), Η τέχνη του Δράματος στην εκπαίδευση, 48 προτάσεις για εργαστήρια θεατρικής αγωγής, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα.
•    Γκόβας, Ν., (2003), Για ένα δημιουργικό νεανικό θέατρο, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα.
•    Έλενα, Ε., Τριανταφυλλοπούλου, Κ., (2004), Το εκπαιδευτικό θέατρο στο νηπιαγωγείο και το δημοτικό, εκδ. Πατάκη, Αθήνα.
•    Κοντογιάννη, Α., (1999), Η δραματοποίηση για παιδιά, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα.
•    Κοντογιάννη, Α., (1999), Το αυτοσχέδιο θέατρο στο σχολείο, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα.
•    Κουρετζής, Λ., (1991), Το θεατρικό παιχνίδι, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα.
•    Παπαθανασίου, Α., Μπασκλαβάνη, Ο., (2001), Θεατροπαιχνίδια, εκδ. Κέδρος, Αθήνα.
•    Βάλτερ, Γκ., [Walter, G.], (1993), Τα παιδιά παίζουν θέατρο, μτφρ. Λ. Σακαλή, εκδ. Βασιλείου, Αθήνα: 1997.
•    Mégrier, D., (1995), 100 Jeux de théâtre à l’ école maternelle, μτφρ. Π. Καραπατσοπούλου, 100 Θεατρικά Παιχνίδια για το Νηπιαγωγείο, εκδ. Ντουντούμη, Αθήνα: 2001.