Η ΜΟΥΣΙΚΗ – KARL ORFF
Ο Κάρλ Όρφ ήταν Γερμανός συνθέτης και καθηγητής της μουσικής, που ανέπτυξε ένα μοναδικό μουσικό εκπαιδευτικό σύστημα για παιδιά. Ο Ορφ όρισε τη διδασκαλία της μουσικής ως “ποτέ να μην διδάσκεται μόνη, αλλά πάντα συνδεδεμένη με κίνηση χορό και λόγο- όχι μόνο να την ακούν τα παιδιά αλλά να συμμετέχουν με ένα είδος ενεργής ακρόασης”. Ο Ορφ έλεγε: “Πρώτα να πειραματίζονται, μετά να προσεγγίζουν τη μουσική θεωρητικά”. Βασισμένος σε αυτήν την αρχή, ο Ορφ “χτίζει” ένα σύστημα αρχών και δεξιοτήτων μέσω των οποίων οι μαθητές μαθαίνουν τη μουσική μέσα από εμπειρία σε όλα τα επίπεδα. Τα επίπεδα αυτά περιλαμβάνουν λόγο- τραγούδι, κίνηση, δραματοποίηση, και εκμάθηση κρουστών. Η φιλοσοφία του Ορφ ενθαρρύνει τα παιδιά να πειραματιστούν με τη μουσική, στο δικό του το κάθε παιδί επίπεδο κατανόησης και δυνατοτήτων. Μέσα από τον αυτοσχεδιασμό τα παιδιά ενθαρρύνονται να εξερευνήσουν τις δυνατότητες της μουσικής.
Η μουσική που χρησιμοποιείται στην τάξη βασίζεται στην παραδοση των παιδιών μέσω της παραδοσιακής μουσικής και της κλασσικής μουσικής. Σε πολυπολιτισμικές τάξεις (όπως οι περισσότερες ελληνικές τάξεις σήμερα) η φιλοσοφία του Ορφ “αγκαλιάζει” την παραδοσιακή μουσική όλων των εθνικοτήτων.
Παράδειγμα μιας 30λεπτης δραστηριότητας:
“Μίλα μου, ξεχνώ…δείξε μου, θυμάμαι… άσε με να εμπλακώ, καταλαβαίνω.” Καρλ Ορφ
Ένα μάθημα βασισμένο στις αρχές του Ορφ μπορεί να αρχίσει με το να ακούσουν τα παιδιά μια μικρή ιστορία. ρωτάμε τα παιδιά τι όργανα θα χρησιμοποιούσαν για να αναπαραστήσουν κάποια από τα στοιχεία της ιστορίας. Ζητάμε από μια ομάδα παιδιών να πανε στα κρουστά του Ορφ και να διαλέξουν αυτό που θα θύμιζε τη βροχή. Από μια άλλη ομάδα μπορούμε να ζητήσουμε να βρει ένα κρουστό που να βγάζει χαρούμενο ήχο. Από άλλη ομάδα ζητάμε να επιλέξει ένα όργανο που να “ακούγεται” όπως ο ήλιος κι από μια άλλη ομάδα ένα όργανο που να “ακούγεται” όπως το φεγγάρι κλπ. Η νηπιαγωγός ξαναδιαβάζει την ιστορία προσθέτοντας αυτήν τη φορά και τους ήχους που έχουν επιλεγεί από τα παιδιά.
Στη συνέχεια η νηπιαγωγός ρωτάει τα παιδιά αν θα ήθελαν να συνοδεύσουνμουσικά την ιστορία με τα μουσικά τους όργανα. Δίνει στα παιδιά μεταλόφωνα, ξυλόφωνα, κουδουνάκια, τυμπανάκια και για κάθε χαρακήρα της ιστορίας επιλέγουν ένα όργανο να τον αντοπροσωπεύει. Έτσι όσο η νηπιαγωγός λέει την ιστορία ξανά από την αρχή τα παιδιά τη συνοδεύουν – κάθε φορά με το κατάλληλο όργανο- κι αν αυτό προχωρήσει καλά τότε το επόμενο στάδιο είναι να ακουστεί η ιστορία μόνο με τα μουσικά όργανα χωρίς καθόλου λέξεις.
Αφού τα παιδιά εξασκηθούν και παίζουν ευκολα την ιστορία με τα μουσικά όργανα στη συνέχεια χωρίζεται η τάξη σε 2 ομάδες όπου η μια δραματοποιεί την ιστορία και η άλλη τους συνοδεύει με τα μουσικά όργανα. Το σημαντικό είναι να συμμετέχει όλη η τάξη. Αν καποια παιδιά νιώθουν άβολα με κάποιο κομμάτι της διαδικάσίας ενθαρρύνονται να αλλάξουν ρόλους με άλλα παιδιά .
Οι νότες μπορεί να είναι γραμμένες ή όχι. Αν δεν θέλουμε να μάθουμε με τα παιδιά τα ονόματα από τις νότες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μόνο τις αξίες. Αν αποφασίσουμε όμως να χρησιμοποιήσουμε γραμμένες νότες, φροντίζουμε να τις γράψουμε σε ένα μεγάλο χαρτί στον τοίχο ώστε να μην εμποδίζει τα παιδιά από το να βιώνουν τη μουσική. Το βασικό είναι να μαθαίνουν τα παιδιά μέσα από εμπειρίες.
