Η ΜΟΥΣΙΚΗ – ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ – ΕΠΟΧΗ ΜΠΑΡΟΚ

Written by Μάρλεν Κεφαλίδου. Posted in ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ - Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟ:

Η ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΜΠΑΡΟΚ

1600 – 1750

Με το όνομα Μπαρόκ ονομάζεται γενικά η τεχνοτροπία που επικράτησε στις καλές τέχνες από τα μέσα περίπου του 16^ου αιώνα, μέχρι τα μέσα του 18^ου και διαδέχθηκε τη λαμπρή, δημιουργική επανάσταση της Αναγέννησης. Το Μπαρόκ χαρακτηρίζει κάτι το βίαιο, βαρύ, ακανόνιστο και θεατρικό, κάτι το επιδεικτικό. Η λέξη προήλθε από την πορτογαλική λέξη “barroco” με την οποία οι κοσμοπολίτες χαρακτήριζαν τα ακατέργαστα μαργαριτάρια. Τη μουσική αυτής της περιόδου χαρακτηρίζει η μεγαλοπρέπεια και η επιτήδευση.

Η περίοδος του Μπαρόκ στη μουσική υποδιαιρείται σε τρεις περιόδους:

v Πρώιμο Μπαρόκ

v Ώριμο Μπαρόκ

v Όψιμο Μπαρόκ

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ

Η ιδέα που βρίσκεται πίσω από την ορχήστρα είναι η απεικόνιση της αρμονίας με το οργανικό σύνολο των εγχόρδων, που χρωματίζεται με τα ξύλινα πνευστά και τονίζεται με τα χάλκινα και τα κρουστά. Σ’ αυτήν την αρχή δημιουργήθηκαν οι πρώτες ορχήστρες. Αυτό που ονομάζουμε εξέλιξη της ορχήστρας, από μια πλευρά δεν είναι άλλο από την ιστορία της μηχανικής τελειοποίησης των πνευστών, έτσι ώστε να συνδυάζονται όσο γίνεται πιο αποτελεσματικά και διακριτικά με τα έγχορδα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ:

Την εποχή εκείνη οι συνθέτες (οι άνθρωποι δηλαδή που έγραφαν μουσική) ήθελαν η μουσική τους να είναι μεγαλοπρεπής και να ακούγεται μέσα σε παλάτια από βασιλιάδες και πρίγκιπες. Έφτιαχναν λοιπόν μουσική έντονη και πίστευαν πως όσο πιο θεατρική ήταν η μουσική τους τόσο το καλύτερο. Εξηγούμε στα παιδιά ότι οι συνθέτες ήταν «υπηρέτες» των πλούσιων ευγενών και συνέθεταν κομμάτια με βάση τις επιθυμίες των αφεντικών τους. Αν πχ διοργάνωνε έναν χορό στο παλάτι ο βασιλιάς έκανε παραγγελία σε κάποιο διάσημο συνθέτη της εποχής να του γράψει μουσική για τη βραδιά αυτή.

Εκπρόσωποι της εποχής αυτής στη μουσική ήταν οι: Αντόνιο Βιβάλντι, Φρέντερικ Χέντελ και Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. (Δείχνουμε τις εικόνες τους στα παιδιά που είναι επίτηδες σαν καρτούν και όχι πραγματικές για να τους τραβήξουν περισσότερο το ενδιαφέρον.) Σχολιάζουμε με τα παιδιά την εμφάνισή τους.

ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ:

Δείχνουμε στα παιδιά εικόνες με την ορχήστρα της εποχής εκείνης ενώ παράλληλα ακούνε μουσικά κομμάτια της περιόδου αυτής. Ξεχωρίζουμε με τα παιδιά τα μουσικά όργανα της ορχήστρας σε κατηγορίες (έγχορδα, πνευστά, κρουστά) και τα μετράμε. Συγκρίνουμε τα μουσικά όργανα της ορχήστρας και βρίσκουμε ποια είναι περισσότερα (έγχορδα πνευστά ή κρουστά) και παρακινούμε τα παιδιά να καταλάβουν αυτές τις διαφορές στη μουσική που ακούνε.

Ρωτάμε τα παιδιά για τα συναισθήματα που τους προκαλεί η μουσική που ακούνε και τα παρακινούμε να ζωγραφίσουν εικόνες από τα μέρη που ακουγόταν η μουσική. Βοηθάμε τα παιδιά κάνοντας ερωτήσεις όπως: «Θα μπορούσε να ακούγεται η μουσική αυτή σε ένα παλάτι;» «Σε έναν χορό του βασιλιά;» «και ποιοι ήταν εκεί;» «Γιατί γινόταν χορός;» κλπ ανάλογα με τις απαντήσεις που θα δώσουν τα παιδιά μπορούμε να φτιάξουμε μια ιστορία να τη ζωγραφίσουμε , ακόμη και να τη δραματοποιήσουμε αν υπάρχει ενδιαφέρον από τα παιδιά.

Αν θέλουμε και μπορούμε (εξαρτάται από το ενδιαφέρον των παιδιών) μπορούμε να πάμε ένα βήμα πιο πέρα και να δείξουμε στα παιδιά πίνακες ζωγραφικής από την εποχή εκείνη και να συνδέσουμε τη ζωγραφική με τη μουσική.

Επίσης, καλό θα ήταν να δείξουμε στα παιδιά εικόνες από κτίρια εξωτερικά και εσωτερικά για να καταλάβουν πόσο διαφορετικά ζούσαν οι άνθρωποι και ποιο ήταν το περιβάλλον μέσα στο οποίο οι συνθέτες έγραφαν αυτήν τη μουσική που είναι τόσο διαφορετική από τη μουσική που ακούμε σήμερα.

orchestra-barok synthetes-barok