ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΟ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

Οι διαταραχές στο λόγο και τη γλωσσική ικανότητα αναφέρονται σε προβλήματα στην επικοινωνία και συνδέονται με περιοχές όπως ο μηχανισμός παραγωγής προφορικού λόγου. Τέτοιου τύπου χρονικές καθυστερήσεις και διαταραχές στο λόγο κυμαίνονται από απλές αντικαταστάσεις φωνημάτων (αντί για τρία – κρία, αντί για φάτνη – φάκνη κλπ) στην αδυναμία κατανόησης και χρήσης της γλώσσας ή στην αδυναμία χρήσης του μηχανισμού παραγωγής προφορικού λόγου και την ανατροφοδότηση. Κάποιες αιτίες για τέτοιου τύπου διαταραχές είναι:

• απώλεια ή προβλήματα ακοής
• νευρολογικές διαταραχές
• νοητική στέρηση
• ανατομικά προβλήματα στα χείλη ή τον ουρανίσκο  και
• κακή μεταχείριση του λόγου γενικότερα

Οι αιτίες, που συμβαίνουν οι παραπάνω διαταραχές ,βέβαια σε πολλές περιπτώσεις παραμένουν άγνωστες.

Στη σημερινή εποχή όλο και περισσότερα παιδιά παρουσιάζουν διαταραχές στο λόγο  και την κατάκτηση και κατανόηση της γλώσσας.Στην Αμερική πάνω από ένα εκατομμύριο παιδιά παρουσιάζουν τέτοιου τύπου διαταραχές. Και δεν αναφερόμαστε σε παιδιά που  παρουσιάζουν αυτές τις διαταραχές σαν δευτερεύοντα προβλήματα ή ως αποτέλεσμα άλλων προβλημάτων, όπως η κώφωση.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ:

Η ικανότητα να επικοινωνήσει ένα παιδί θεωρείται ότι παρουσιάζει προβλήματα, όταν είναι εμφανώς «πίσω» σε σχέση με τα συνομήλικα παιδιά, στην κατάκτηση του λόγου. Κάποιες φορές ένα παιδί έχει μεγαλύτερη αντιληπτική ικανότητα (κατανοεί τη γλώσσα) από ότι εκφραστική ικανότητα (παράγει λόγο), αλλά δεν είναι πάντα έτσι.

Οι διαταραχές στο λόγο έχουν αν κάνουν με δυσκολίες στην παραγωγή του λόγου ή με προβλήματα στην ποιότητα του ήχου. Μπορεί το παιδί να εμφανίζει:

• διακοπές στη ροή ή στο ρυθμό της ομιλίας, όπως τραύλισμα
• προβλήματα στον τρόπο που διευθετεί τους ήχους, όπου σ’ αυτήν την περίπτωση μιλάμε για φωνολογικές ή προφορικές διαταραχές ή
• προβλήματα στον τόνο, την ένταση ή την ποιότητα της φωνής.

Υπάρχουν και περιπτώσεις που το παιδί εμφανίζει ένα συνδυασμό προβλημάτων. Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν διαταραχές στην παραγωγή προφορικού λόγου δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν συγκεκριμένους ήχους όπως το ρ, το λ, το χ, το φ ή να αντικαθιστούν ένα γράμμα με κάποιο άλλο. Αυτοί που το ακούν το παιδί δυσκολεύονται πολλές φορές ακόμη και να καταλάβουν τι λέει.

Οι διαταραχές στη γλωσσική ικανότητα έχουν αν κάνουν με την αδυναμία κατανόησης και/ή χρήσης λέξεων μέσα σε μια πρόταση είτε προφορικά είτε γραπτά. Κάποια χαρακτηριστικά αυτής της διαταραχής είναι:

• ακατάλληλη χρήση λέξεων και των νοημάτων τους (χρησιμοποιεί άλλη λέξη αντί για αυτή που πραγματικά εννοεί),
• κακή χρήση των γραμματικών κανόνων,
• φτωχό λεξιλόγιο  και
• αδυναμία να ακολουθήσει οδηγίες

Ένας ή συνδυασμός των παραπάνω χαρακτηριστικών μπορεί να σημαίνει ότι το παιδί αντιμετωπίζει διαταραχές στη γλωσσική ικανότητα ή καθυστέρηση στην ανάπτυξη της γλωσσικής ικανότητας. Ένα τέτοιο παιδί μπορεί να ακούει μια λέξη και να μην είναι σε θέση να κατανοήσει το νόημά της. Μπορεί ακόμη το παιδί να παρουσιάζει δυσκολία στο να κάνει τους άλλους να κατανοήσουν τι εννοεί όταν μιλάει.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΕΤΟΙΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Επειδή τέτοιου είδους επικοινωνιακές διαταραχές ενέχουν την πιθανότητα να απομονώνουν τα παιδιά από το κοινωνικό και εκπαιδευτικό περιβάλλον στο οποίο ζουν είναι πολύ σημαντικό να αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Πολλές φορές τέτοιου τύπου προβλήματα στην ομιλία, μπορεί να χαρακτηριστούν απλά ως «μωρουδιακή ομιλία» και να θεωρηθούν μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης ενός παιδιού, ενδέχεται να προκαλέσουν προβλήματα όμως αν δεν εξελιχθεί η ομιλία του παιδιού, όπως είναι αναμενόμενο. Σ’ αυτήν την περίπτωση , μια αρχική δυσκολία ή καθυστέρηση στην ικανότητα χρήσης της γλώσσας και του λόγου μπορεί να καταλήξει σε διαταραχή, που μπορεί με τη σειρά της να προκαλέσει στη συνέχεια, μαθησιακές δυσκολίες.

Από τον τρόπο που είναι φτιαγμένος ο εγκέφαλός μας , είναι πολύ πιο εύκολο να μάθουμε τη γλώσσα και να αποκτήσουμε την ικανότητα να επικοινωνούμε μέχρι την ηλικία των 5 ετών. Σε περίπτωση που κάποιο παιδί αντιμετωπίζει προβλήματα ακοής ή γενικότερης φύσης αναπτυξιακά προβλήματα είναι επόμενο ότι θα επηρεαστεί και η ικανότητα ομιλίας και γλωσσικής του ικανότητας.

Οι λογοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν ένα παιδί να αντιμετωπίσει και να ξεπεράσει τέτοιου είδους προβλήματα. Προσφέρουν εξατομικευμένη θεραπεία για κάθε παιδί, συμβουλεύοντας τους γονείς αλλά και τους δασκάλους του παιδιού με αποτελεσματικούς τρόπους για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Είναι καλό να βάλουμε στην άκρη όποιους ενδοιασμούς μπορεί να έχουμε ως γονείς και να φροντίσουμε ώστε το παιδί μας να πάρει έγκαιρα τη βοήθεια που χρειάζεται. Ένα παιδί δεν στιγματίζεται όταν αντιμετωπιστεί το οποιοδήποτε πρόβλημα του -μικρό ή μεγάλο- με τη βοήθεια κάποιου ειδικού, αλλά όταν αφήνουμε το πρόβλημα να διαιωνίζεται.

Η επικοινωνιακή ικανότητα στην οποία περιλαμβάνονται η ανάπτυξη του λόγου και η κατανόηση της γλώσσας αποτελεί την καρδιά της μαθησιακής διαδικασίας. Γίνεται επομένως επιτακτική η ανάγκη της αντιμετώπισης της οποιαδήποτε διαταραχής από νωρίς, ώστε το παιδί να μπορέσει να  έχει μια φυσιολογική σχολική ζωή. Να μπορέσει να χαρεί τη σχολική διαδικασία και να αναπτύξει στο μέγιστο βαθμό τις ικανότητες και τα ταλέντα του.