ΑΝΑΤΡΕΦΟΝΤΑΣ ΜΙΚΡΟΥΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ

Το ψυγείο σας είναι γεμάτο ζωγραφιές… Πιθανόν να έχετε ζωγραφιές και πλαστελίνες στους τοίχους του σπιτιού σας… Οπότε σας φαίνεται περιττό να χρειάζεται έστω και ένα λεπτό για να ενθαρρύνετε την καλλιτεχνική πλευρά του παιδιού σας. Τα παιδιά και η τέχνη δεν πάνε μαζί;

Η απάντηση είναι και ναι και όχι. Την ίδια στιγμή που τα περισσότερα παιδιά νιώθουν λιγότερες δυσκολίες στο να δημιουργήσουν μέσω της τέχνης από ότι οι ενήλικες και είναι συνήθως πιο ανυπόμονα και ενθουσιασμένα για να δημιουργήσουν , κάποιες φορές εμπόδια τα συγκρατούν από το να αξιοποιήσουν πλήρως τις ικανότητές τους. Και πολλές φορές τα εμπόδια αυτά είναι οι ενήλικες που έχουν γύρω τους.

Οι προθέσεις των γονιών είναι πάντα καλές , αλλά πολλές φορές οι γονείς έχουν συγκεκριμένες προσδοκίες για το πώς θα πρέπει να δείχνει ένα καλλιτέχνημα και πως θα βοηθήσουν το παιδί τους να το παράγει, αλλά οι καλλιτέχνες και οι δάσκαλοι της τέχνης έχουν διαφορετική άποψη.

«Η τέχνη είναι μια δημιουργική διαδικασία  που δεν προσχεδιάζεται» Και να η διαφορά. Δίνουμε σε ένα παιδί μπαλάκια από βαμβάκι, κόλλα, κομμάτια χαρτί και ένα χάρτινο πιάτο. Αυτά τα υλικά θα γίνουν κομμάτι του δημιουργικού πειράματος για το παιδί όσο εκείνο εξερευνά τις δυνατότητες που του δίνουν. Δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο να ζητήσουμε από το παιδί. Παρόλα αυτά αν ζητούσαμε από το παιδί να φτιάξει ένα λαγουδάκι και μάλιστα του δείχναμε και ένα έτοιμο για να το χρησιμοποιήσει σαν υπόδειγμα, όλη η δημιουργικότητα θα χανόταν και το project θα γινόταν απλά μια κατασκευή.

Τα παιδιά έχουν ή αποκτούν μεγάλη εμπειρία στις έτοιμες κατασκευές. Ειδικά οι διακοπές (Χριστούγεννα και Πάσχα) αποτελούν το απόγειο των έτοιμων κατασκευών για κάθε νηπιαγωγείο και σχολείο γενικότερα.

Όλες αυτές οι έτοιμες – προκατασκευασμένες κατασκευές, που κάνουν τα παιδιά έχουν κάποιο όφελος, αλλά στέλνουν και ένα μήνυμα στα παιδιά για το πώς πρέπει να είναι το τελικό αποτέλεσμα. Κι έτσι καταλήγουμε στο να έχουμε παιδιά  που αγχώνονται για το τελικό αποτέλεσμα ή γιατί δεν ξέρουν πώς να ζωγραφίσουν κάτι  ή γιατί δεν είναι σίγουρα με το τι να κάνουν και πώς να χρησιμοποιήσουν τα διάφορα υλικά… Όταν κάποιο παιδί έρχεται και περιμένει από τη νηπιαγωγό ή το γονιό να του δείξει ποιο ακριβώς πρέπει να είναι το αποτέλεσμα τότε έχει χάσει το νόημα της δημιουργικότητας…

Τι μπορούμε λοιπόν να κάνουμε για να ενθαρρύνουμε τη δημιουργικότητα και να βοηθήσουμε το παιδί μας να νιώσει άνετα με το αποτέλεσμα σαν ένας μικρός καλλιτέχνης;

Πρώτα από όλα πρέπει να αφήνουμε τα παιδιά να δημιουργούν ανάλογα με την έμπνευση της στιγμής χωρίς να περιμένουμε κάποιο προκαθορισμένο αποτέλεσμα… Η πιο σημαντική εμπειρία που μπορούμε να προσφέρουμε στο παιδί είναι να δημιουργεί για τον εαυτό του. Το τελικό αποτέλεσμα δεν είναι τόσο σημαντικό όσο η διαδικασία και η απόλαυση   της δημιουργίας.

‘Έπειτα, οι γονείς και οι νηπιαγωγοί μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί και να ενθαρρύνουμε τη δημιουργικότητά του με τις αντιδράσεις που θα δείξουμε στο τελικό αποτέλεσμα  του «έργου» του παιδιού. Οι περισσότεροι γονείς και νηπιαγωγοί αντιδρούμε αυτόματα όταν το παιδί μας δείχνει ένα έργο του λέγοντας: «Είναι τέλειο!» «Το λατρεύω!» «Μπράβο! Καταπληκτικό!» Αλλά είναι στ’ αλήθεια αυτός ο καλύτερος τρόπος να αντιδράμε κάθε φορά που το παιδί μας δείχνει ένα έργο του; Έτσι το παιδί θα αρχίσει να δημιουργεί μόνο και μόνο για να το επιδοκιμάσουμε. Ενώ την ίδια στιγμή πρέπει να μάθει να εμπιστεύεται τις δικές του ιδέες και να παίρνει αποφάσεις για το τι αρέσει πραγματικά στο ίδιο. Η απόλαυση που θα νιώθει θα πρέπει να προέρχεται από το ίδιο το έργο που δημιούργησε και όχι από την κριτική κάποιου άλλου.

Ποια όμως μπορεί να είναι μια σωστή αντίδραση; Το να δείχνουμε ότι μας αρέσει το αποτέλεσμα με το χαμόγελό μας και δίνοντας προσοχή στο παιδί είναι κάτι που μπορούμε να κάνουμε , αλλά η λέξεις μας πρέπει να επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα πράγματα.

 

Όπως:

«Μίλησέ μου γι’ αυτό που έφτιαξες!

«Είναι πολύ καλύτερο από … Τι είναι;»

«Βλέπω ότι δούλεψες πολύ για να το φτιάξεις…»

«Ήταν δύσκολο να το φτιάξεις»

«Ποιο κομμάτι του σου αρέσει περισσότερο; Γιατί;»

 

Επιγραμματικά, μπορούμε να πούμε ότι  αυτό που χρειάζεται να θυμόμαστε είτε είμαστε γονείς, είτε είμαστε εκπαιδευτικοί είναι ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην τέχνη και την χειροτεχνία. Η τέχνη είναι αυθόρμητη. Η χειροτεχνία ακολουθεί συγκεκριμένα βήματα προκειμένου να οδηγήσει σε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Η τέχνη ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα. Η χειροτεχνία είναι καλή στο να βοηθήσει τα παιδιά να μάθουν να ακολουθούν οδηγίες.

Για να ενθαρρύνουμε λοιπόν τους μικρούς μας καλλιτέχνες αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να τους δώσουμε τα υλικά, να μη δώσουμε καθόλου οδηγίες και να περιμένουμε να εκπλαγούμε από τα αποτελέσματα!