ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ στο νηπιαγωγειο

Για τα περισσότερα μικρά παιδιά η γλώσσα εξελίσσεται φυσικά σαν κομμάτι της ανάπτυξής τους. Η ανάπτυξη, το μάξιμουμ της γλωσσικής τους ικανότητας εξαρτάται από τις ευκαιρίες, που θα του δοθούν από τους ενήλικες.

 

ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η μουσική και η γλώσσα είναι και τα δυο μέσα επικοινωνίας. Μέσω και των δυο τα παιδιά μπορούν να εκφράσουν τη χαρά, τον ενθουσιασμό, το θυμό ή την απόρριψη. Αισθάνονται γρήγορα την αγάπη και την απόρριψη και είναι σαν να ακούν μια φωνή μέσα τους. Η μουσική και οι τέχνες γενικότερα είναι ότι καλύτερο για την εκτόνωση των συναισθημάτων των μικρών παιδιών. Φόβοι, αμφιβολίες και άγχος μπορούν να βρουν διέξοδο μέσα από το τραγούδι και το ρυθμό. Πόσο πιο καλό θα είναι να εκφράζουν την επιθετικότητα μέσα από τη μουσική και όχι μέσω του ξύλου.

Τα παιδιά ανταποκρίνονται άμεσα, τόσο στα γλωσσικά παιχνίδια, όσο ενστικτώδικα ανταποκρίνονται και στη μουσική.  Ακόμα και τα δίχρονα είναι αυθόρμητοι μουσικοί συνθέτες και εξερευνητές των ήχων. Όταν χτυπάνε παλαμάκια, όταν χτυπάνε ρυθμικά αντικείμενα όταν προσπαθούν να τραγουδήσουν μέσα από ακατάληπτες λέξεις δικές τους μελωδίες. Τα νανουρίσματα βοηθούν τα μωρά να παράγουν τους πρώτους ήχους, που είναι οι πρόδρομοι της γλωσσικής ανάπτυξης.  

 

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Η γλωσσική ανάπτυξη είναι πολύ σημαντική στη  γενικότερη ανάπτυξη του παιδιού. Το τραγούδι είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να προωθήσει την καλή γλωσσική ανάπτυξη. Πολλά παιδικά τραγουδάκια περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενους ήχους που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά με προβλήματα άρθρωσης.

Η προφορά των λέξεων βοηθά διάκριση της αρχικής, μέσης και τελικής συμφωνίας  των ήχων. Το παιδί μπορεί πιο εύκολα να καταλάβει τη δομή μιας πρότασης, μέσα από μουσικές φράσεις, μέσα σε ένα  τραγούδι. Έρευνες αναφέρουν ότι τα μικρά παιδιά μπορούν να εμπλουτίσουν όλες τις περιοχές της γλωσσικής τους ανάπτυξης με τη βοήθεια της μουσικής αλλά και αντίστροφα να εμπλουτίσουν τις μουσικές τους δραστηριότητες μέσω της γλώσσας.

Η μουσική προσφέρει έναν καλό τρόπο για να εμπλουτίσουν τα μικρά παιδιά το λεξιλόγιό τους, αλλά και για να αναπτύξουν τη γλωσσική ικανότητα.  Όταν οι εν δυνάμει αναγνώστες (τα παιδιά προσχολικής ηλικίας) ακούν, τραγουδούν, συζητούν, παίζουν και φτιάχνουν τραγούδια, στην ουσία, χτίζουν, σημαντικές διαδικασίες μάθησης τις οποίες θα ανασύρουν κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης και της γραφής στα μετέπειτα χρόνια. Με κάθε καινούριο τραγούδι, οι μαθητές μαθαίνουν διαδικασίες μάθησης και σημασίες λέξεων που θα  χρησιμοποιήσουν στα χρόνια που θα ακολουθήσουν.

 

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Τα παραδοσιακά τραγούδια και τα νανουρίσματα βοηθούν τα μικρά παιδιά να αναπτύξουν και να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους. Οι μουσικές δραστηριότητες άλλωστε, αναπτύσσουν την ακουστική ικανότητα,  την προσοχή και την ικανότητα για συγκέντρωση. Επιπροσθέτως,  ενθαρρύνουν τη χρήση από λέξεις που δε χρησιμοποιούμε συχνά στην καθημερινότητά μας πλέον, καθώς και ντοπιολαλιές, ρίμες και εικόνες. Οι ειδικοί συστήνουν τη χρήση παραδοσιακής μουσικής στις μουσικές δραστηριότητες των μικρών ηλικιών, καθώς διασφαλίζουν μια φυσική μουσική ροή (ακούσματα που τα παιδιά έχουν από το οικογενειακό περιβάλλον ή αλλιώς μουσική που ρέει στο DNA τους).

Αλλά και παραδοσιακή μουσική άλλων χωρών και εθνικοτήτων θα ήταν καλό να περιλαμβάνεται στις μουσικές δραστηριότητες των παιδιών καθώς μπορεί να τα βοηθήσει να αναπτύξουν ενδιαφέρον για άλλες κουλτούρες και πολιτισμούς αλλά και αποδοχή και σεβασμό της διαφορετικότητας. 

Γνωρίζουμε ότι η μουσική προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες να επεκτείνουν τα μικρά παιδιά το λεξιλόγιό τους. Ένα πλούσιο λεξιλόγιο είναι απαραίτητο προσόν για τα μικρά παιδιά όσο προχωράνε προς την ενηλικίωση.   Και μόνο ο εμπλουτισμός της γλώσσας μπορεί να είναι ένα σημαντικό επίτευγμα. Αλλά το δώρο της επικοινωνίας πρέπει να μοιράζεται. Το παιδί αυτής της ηλικίας χαίρεται να συζητά με ενήλικες. Για να βοηθηθεί ένα παιδί προσχολικής ηλικίας δεν πρέπει να μιλάει με έναν ενήλικα που δεν το ακούει αλλά συνεχώς μιλάει αυτός.

Τα μικρά παιδιά γρήγορα αντιλαμβάνονται την έλλειψη προσοχής και ενδιαφέροντος από την άλλη πλευρά. Και ο ενήλικας πρέπει να διαθέτει φαντασία, διάθεση και να δίνει ευκαιρίες στο παιδί να αναπτύξει το λόγο. Η μουσική είναι μια φυσική γλώσσα. Όσοι δουλεύουμε με μικρά παιδιά γνωρίζουμε ότι οι λέξεις, η μουσική , οι κινήσεις και οι χειρονομίες είναι κώδικες επικοινωνίας που βγαίνουν φυσικά από το κάθε παιδί.

 

ΑΠΛΕΣ ΜΕΛΩΔΙΕΣ

Η συνειδητοποίηση της σημασίας της μουσικής είναι το κλειδί για την καλλιέργεια τόσο της  γλώσσας όσο και της μουσικής. Το τραγούδι είναι συχνά καλύτερο από την ομιλία. Οι ενήλικες μπορούν να χρησιμοποιούν απλές μελωδίες, όπως:

«Φεγγαράκι μου λαμπρό»

«Μια ωραία πεταλούδα»

«Αχ κουνελάκι» κλπ

Τα μικρά παιδιά είναι απίστευτοι μιμητές. Αφού ακούσουν μια οδηγία ή μια σειρά από ένα παραμύθι, ή ένα ποιηματάκι  θέλουν να τα επαναλάβουν χρησιμοποιώντας πολλές φορές ακόμη και τον ίδιο χρωματισμό στη φωνή. Αν τα παραπάνω τα αναμίξουμε και με μουσική και κίνηση η χαρά των παιδιών, αλλά και η ευκολία στη μάθηση γίνονται μεγαλύτερα.